Tüberküloz (TB) ile ilgili toplumun bilgilendirilmesi ve dikkatinin çekilmesi amacıyla ülkemizde her yıl ocak ayının ilk pazar günü ile başlayan hafta ‘Verem Eğitim ve Propaganda Haftası’ olarak belirlenmiştir. Bu yıl 5-11 Ocak 2025 tarihleri arasında 78. kez kutlanmaktadır.
TB, dünyada halen önemli bir halk sağlığı sorunu olmaya devam etmektedir. Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) Küresel TB 2024 Raporuna göre; 2023 yılında dünya çapında yeni TB tanısı alan kişi sayısı 8,2 milyon olarak bildirilmiştir. Bu sayı, DSÖ'nün TB’yi küresel olarak izlemeye başladığı 1995 yılından bu yana en yüksek sayıdır. Bu sayı muhtemelen önceki yıllarda TB geliştiren ancak COVID-19 kaynaklı aksaklıklar nedeniyle tanı ve tedavisi geciken kişileri içermektedir. TB, bulaşıcı hastalıklardan kaynaklanan ölüm sebepleri arasında COVID-19 hastalığından sonra ikinci sırada yer almaya devam etmiştir.
Ülkemizde 2023 yılında verem savaş dispanserlerine kayıtlı toplam TB vaka sayısı 9.527’dir. İlimizde 2023 yılında verem savaşı dispanserlerine kayıtlı toplam TBvaka sayısı 182, koruyucu tedavi alan kişi sayısı ise 716’dır.
Hastalığa “Mycobacterium Tuberculosis” adlı bir basil sebep olmaktadır. Hasta kişinin öksürmesi, hapşırması, konuşması sırasında oluşan damlacıklar ile havaya atılır. Maske takılması bu açıdan çok önemlidir. Bulaştırıcı bir hasta eğer tedavi olmaz ise yılda yaklaşık 10-15 kişiye hastalığı bulaştırabilir. Hastalarda; 2-3 haftadan uzun süren ve tedaviye cevap vermeyen öksürük başta olmak üzere, balgam çıkarma, balgamda kan görülmesi, ateş, gece terlemesi, yorgunluk, halsizlik gibi şikâyetler olur. Erken tanı çok önemlidir. Uzun süredir öksürüğü olan kişilerin en kısa sürede Göğüs Hastalıkları polikliniğine, Verem Savaşı Dispanserine (VSD) veya Aile Hekimine başvurmaları gerekir.
TB tedavisi Doğrudan Gözetimli Tedavidir (DGT). Hastalar 6 ay boyunca her gün düzenli kullanılacak ilaçlar ile tam olarak tedavi edilebilir. Tüm ilaçları Sağlık Bakanlığımız tarafından ücretsiz olarak temin edilmektedir. İlimizde artık daha yaygın şekilde hastalarımıza video gözetimli tedavi (Tele-DGT) denilen yöntem ile Doğrudan Gözetimli Tedavi uygulanmaktadır. Bu uygulama sağlık kurumuna her gün gelemeyen, çalışan, yaşlılık ve ek sağlık sorunları olan hastalara büyük kolaylık sağlamıştır. Özellikle pandemi döneminde bu sayede TB hastalarımızın tedavilerinde aksama yaşanmamıştır. Bu uygulamada sağlık çalışanlarımız her gün hastaların ilaç içme görüntülerini telefon veya tablet üzerinden izlemekte ve ilaç içimini kontrol etmektedir.
İlimizde Tele DGT ile ilgili olarak hastaların ve sağlık çalışanlarının işlerini kolaylaştıran, çağa ve dijital teknolojiye uygun yeni bir mobil aplikasyon geliştirilmiştir. Ülkemizde ilk olan ve iki yıldır kullanılan bu Tele-Tıp uygulamasına tüm akıllı telefonlardan erişim sağlanmaktadır. Hastalarımızın çoğu bu uygulamadan yararlanmaktadır. Aplikasyon, hastanın telefonuna yüklenerek her gün ilaçlarını içmesi sağlık çalışanlarımız tarafından takip edilmektedir. Bu uygulama sayesinde hastalar doktoruna ve hemşiresine mesaj yolu ile soru sorabilmekte, ilacını almayanlar anlık olarak görülebilmektedir.
İlimizdeki mevcut üç dispanserimiz ile (Çarşamba, Bafra ve İlkadım Verem Savaşı Dispanserleri) Tüberküloz hastalarının takipleri yapılmaktadır.